Ostatnio analizując rynek stwierdziłem, że w Polsce działa kilka firm zajmujących się profesjonalnym odzyskiwaniem danych. Niektóre firmy, które z pozoru były dużymi i znanymi firmami okazały się tylko pośrednikami. Nie od dziś wiadomo, że aby profesjonalnie zajmować się tematyką potrzeba dużych nakładów finansowych, sporej wiedzy i doświadczenia, dlatego tylko kilka firm w Polsce stać na to aby profesjonalnie zajmować się tematem.

Niestety większość firm (firma X), które chwalą się „osiągnięciami” i referencjami tak naprawdę zbiera od klientów uszkodzone nośniki i przekazuje je innej firmie (firma Y) w celu odzyskiwania danych. Gdy firma Y odzyska dane, nośnik klienta wraz z nośnikiem zawierającym odzyskane dane trafia do firmy X. Firma X kontaktuje się z klientem wystawiając fakturę i prosząc o referencje.

Firma X otrzymuje zapłatę za odzyskanie danych, zabiera sobie część prowizji i resztę płaci firmie Y. Tak niestety działa biznes zaawansowanego odzyskiwania danych. To także, często tłumaczy czas, jaki jest potrzebny na odzyskiwanie danych. Pomijam sytuacje, w których czeka się na dostarczenie nośnika dawcy.

Klient dostarcza do firmy X nośnik. Firma X przesyła go dalej do firmy Y. Firma Y ma kilka dni na analizę + odzyskanie. Następnie firma Y odsyła dysk do firmy X. Sama wysyłka w dwie strony to 2-3 dni od momentu dostarczenia nośnika do firmy X.

Jeżeli oddajesz swój nośnik do firmy X, w której wita Cię sekretarka i mówi, że analiza standardowa trwa 10 dni to już wiesz, że Twój nośnik zostanie odesłany do firmy Y, a firma X to tylko pośrednik. W wielu przypadkach wystarczy tak naprawdę kilka minut na stwierdzenie uszkodzenia/usunięcia i określenia kosztów odzyskiwania.

Zacznę może od wyjaśnienia, że chodzi mi o odzyskiwanie danych z karty microSD uszkodzonej elektronicznie, a nie takiej z której dane zostały usunięte, bądź karta została sformatowana.

Odzyskiwanie danych z karty microSD uszkodzonej elektronicznie jest możliwe, choć niestety nie jest to proste i tanie. Karty microSD zbudowane są w technologi monolitów i nie ma w ich przypadku możliwości odzyskiwania danych poprzez czytnik, czy wylutowanie chip’a z danymi. Tutaj niestety potrzebne jest duże doświadczenie w lutowaniu pod szkłem powiększającym/mikroskopem stereoskopowym.

W skrócie odzyskiwanie danych z kart microSD z uszkodzonym kontrolerem odbywa się w następujących krokach:

– z karty microSD ściera się cienką warstwę plastiku, tak aby dostać się do punktów łączenia

– przy pomocy mikroskopu/lupy lutuje się cienkie przewody w odpowiednie punkty karty, zaś ich drugi koniec do czytnika/programatora chipów.

– przy pomocy czytnika, oprogramowania i zawartych w nim algorytmów dokonuje się konwersji/dekodowania danych do postaci umożliwiającej odczytanie

Brzmi prosto prawda? Nic bardziej mylnego.

Krok pierwszy jest najprostszy, choć wymaga również wprawy. Cała zabawa zaczyna się z lutowaniem. Nie myśl, że każda karta microSD zbudowana jest tak samo, ma takie same wyprowadzenia w tych samych miejscach. Niestety jest kilkaset wariantów, a producenci kart microSD nie zawsze chcą dzielić się informacjami. Gdy już uda się zdobyć lub rozpracować miejsca lutowania, drugi problem to dekodowanie danych, które również nie jest rzeczą łatwą.

Jak to mówią, „Śpiesz się powoli”. To samo hasło można zastosować w przypadku odzyskiwania danych. Tutaj nie ma mowy o pośpiechu. Przy obecnej precyzji i gęstości zapisu informacji nie ma mowy o najmniejszym błędzie, dlatego procedurę odzyskiwania danych należy przeprowadzać spokojnie. Po otwarciu dysku spadająca na talerze śrubka może spowodować bezpowrotną utratę danych. Omyłkowe przesunięcie, naciśnięcie ramienia głowicy może je odkształcić, co spowoduje, że głowica nie będzie w stanie odczytać danych. Odzyskiwanie danych jest branżą w której wymaga się sporej wiedzy i praktyki.

Produkcja dysków twardych odbywa się w specjalnych pomieszczeniach, wyposażonych w filtry HEPA. Odpowiednie filtrowanie powietrza, ochronny ubiór, rękawiczki ESD, czepki na głowę i maska na usta ma zapobiec dostaniu się do dysku twardego wszelkiego rodzaju brudu, pyłu, pary, tłuszczu i innych zanieczyszczeń. Dostanie się brudu do wnętrza dysku skraca jego żywotność i zwiększa ryzyko uszkodzenia powierzchni talerzy, czy głowic. Czy zawsze jest jednak tak, że dysk w środku jest idealnie czysty? Niestety nie. Nie raz zdarzyło się otwierając dysk twardy, który nigdy wcześniej nie był otwierany, posiadał wszystkie nienaruszone plomby widzieć kurz, drobne cząstki brudu. Gdzieś firma produkująca dyski twarde nie spełniła wszystkich standardów i wymogów odnośnie wytwarzania dysku. Czasami zdarza się pytanie klienta, ile czasu jego dysk podziała. Dysk może podziałać dzień, może rok, a może kilka lat. Co na to wpływa?

• proces wytworzenia
• obciążenie dysku (czas pracy)
• temperatura pracy dysku
• środowisko pracy
• działanie zewnętrzne (upadek, uderzenie)

Co zalecam klientom? Robić dwie kopie zapasowe, najlepiej na nośnikach różnego typu, np. dysk twardy, pen drive, czy dysk twardy i płyty cd/dvd.

Poniżej zdjęcie tzw. clean room (czyste pomieszczenie) firmy Seagate:

Często ludzie zadają sobie pytanie, dlaczego odzyskiwanie tyle kosztuje, dlaczego jest to takie drogie? Wpływa na to kilka czynników, jednym z nich jest firma. Są firmy które np. za odzyskanie usuniętych danych z dysku o pojemności 40 GB wezmą 1000 zł, gdy inne biorą 300 zł. W tym przypadku liczy się rozpoznawalność firmy i ich renoma. Oczywiście nigdzie nie jest powiedziane, że firma za 1000 zł zrobi to lepiej i szybciej niż firma za 300 zł. Tu chodzi przede wszystkim o markę. Innym czynnikiem wpływającym na cenę jest przyczyna utraty danych. Tutaj oczywistym jest, że łatwiej jest odzyskać dane, które zostały skasowane, niż dane które znajdują się na urządzeniu uszkodzonym mechanicznie, czy elektronicznie. W obu tych przypadkach będzie duża rozpiętość cenowa, w zależności od diagnozy, zastosowanych narzędzi do odzyskiwania i naprawy. Niektórzy nie zdają sobie sprawy z konieczności posiadania specjalistycznego sprzętu do odzyskiwania danych oraz jego kosztów i licencji na oprogramowanie. Dla przykładu, aby wymienić uszkodzoną głowicę w dysku twardym potrzebujemy komory laminarnej (koszt powyżej 4000 zł), dawcy dysku oraz narzędzia do przełożenia głowicy. Takim narzędziem jest np. poniższy uchwyt, który w zależności od modelu obsługuje od kilku do kilkudziesięciu modeli dysku. Taki jeden uchwyt to koszt 500 Euro. Proszę uwzględnić, że modeli dysków/serii jest setki, a nawet tysiące, a poniższe narzędzie wspiera np. kilkadziesiąt. Żeby zatem mieć cały zestaw takich narzędzi trzeba wydać tysiące EURO.

Są tutoriale w sieci, które mówią, że można użyć np. słomek do picia, papierków itd. Owszem, można, ale czy będzie to skuteczne i wystarczająco precyzyjne? To tak jak by na stole operacyjnym ciąć pacjenta piłą do drewna zamiast skalpelem. Też się przetnie.

Kolejna rzecz, odzyskiwanie danych z uszkodzonych pamięci flash, typu pen drive, karta pamięci (SD, microSD i inne). Tutaj bez specjalnego urządzenia się nie obędzie. Jego koszt to w przybliżeniu 12.000 zł + do tego roczna licencja. Mikroskop i lutownica w tym przypadku to na szczęście mniejsza inwestycja.

I najważniejsze, 3x wiedza i 3x doświadczenie. Ciężko jest znaleźć coś sensownego odnośnie odzyskiwania danych, a szkolenia? Ostatnio przeglądałem Internet w ich poszukiwaniu, koszt za 2 dni to rząd: 8.000 – 12.000 zł. Nie licz, że w kilka dni opanujesz temat odzyskiwania, na to potrzebujesz lat, sporej wprawy i doświadczenia.

W hermetycznie zamkniętej obudowie znajdziemy jeden, bądź kilka wirujących talerzy. Talerze te wykonane są ze stopu aluminium i są pokryte warstwą magnetyczną. Do odczytu danych z talerzy wykorzystuje się głowice. Może być ich kilka w zależności od ilości talerzy, jednak nie więcej niż 2 głowice na talerz. Głowice zamieszczone są na ramieniu. Ramię głowicy sąsiaduje z układem pozycjonującym. Wraz ze wzrostem pojemności dysków twardych rośnie gęstość zapisu informacji, co znacząco wpływa na trudność w odzyskiwaniu danych z dysku twardego.